Эрхэм хүндэт бизнес эрхлэгч, эрдэмтэн судлаачид аа,
Та бүхний энэ өглөөний амгаланг айлтгая.
Монголын Менежментийн Холбооноос санаачлан сургалтсудалгаа, хэвлэл мэдээлэл, бизнесийн зарим байгууллагатай хамтран зохион байгуулж буй “Бизнесийн байгууллагын менежментийн чадамж”сэдэвт үндэсний мэргэжлийн зөвлөгөөнийг анх удаа зохион байгуулж байгаад талархал илэрхийлье. Энэ бол ардчилсан нийгэмд мэргэжлийн эвсэл холбоод, төрийн бус байгууллагууд, өөрсдийн хүлээсэн үүрэг, зорилгын хүрээнд зөвхөн улс төрийн төдийгүй эдийн засаг, нийгмийн хөгжлийн тодорхой асуудалд олон нийтийн анхаарлыг хандуулж, шийдвэрлэх арга замын талаар ажил хэрэгч яриа өрнүүлж, сайн туршлага, оновчтой санааг хэрэгжүүлэхэд тус дэм үзүүлж болохын нэг сайхан жишээ гэж бодож байна.
Манай улс өнгөрсөн 20 жилийн хугацаанд ардчилал, зах зээлд шилжих сонголтоо баталгаажуулж, зорилт сорилт, амжилт ололт, алдаа онооны амаргүй замыг бид тууллаа. Харин ирэх 20 жилээ бид их бүтээн байгуулалтын үе гэж тодотгон томъёолсон. Мөн манай Улсын эрчимтэй хөгжлийн гарааны жилүүдэхэлж байгааг олон улсын төдийгүй хувийн санхүү, хөрөнгө оруулалтын байгууллагын судлаачид олонтаа ярьж тэмдэглэх болсон. Тиймээс биднийг агуулга, мөн чанарын хувьд ч, хүрээ далайцын талаасаа ч өмнөхөөсөө илүү нарийн төвөгтэй, оюун ухаан, эрдэм мэдлэг, мэргэжлийн ур чадвар шаардсан зорилго зорилтууд тосон хүлээж байна.
Ийм хариуцлагатай цаг үед биднийг дэлхийн улс орнуудын хаана нь явна вэ? гэдгийг олон улсын судалгааны байгууллагуудын гаргаж буй зарим тоон үзүүлэлт, индексүүдээсавч үзвэлөнгөрсөн 2010 оны байдлаар Монгол Улс эдийн засгийн эрх чөлөөний үзүүлэлтээр 94-рбайрт, хүний хөгжлийн индексээр 100-р байрт, өрсөлдөх чадварын үзүүлэлтээр 99-рбайрт, бизнес эрхлэлтийн орчны үзүүлэлтээр 73-рбайрт, төсвийнил тод байдлын үзүүлэлтээр 60-рбайрт, улсын хөрөнгө оруулалтын менежментийн чадавхийн үзүүлэлтээр 70 гаруй улсаас 34-рбайранд жагсаж байна. Дэлхийн 160-180 улсыг хамруулсан дээрх судалгаануудын дүнгээр манай улс гол төлөв 70-100 дугаар байрт эрэмбэлэгдэж байгаа нь бидэнд олон зүйлийг ойлгуулан ухааруулахын зэрэгцээ үйл ажиллагаа, бодлого, зорилгодоо шинэчлэл хийхийг шаардаж байна гэсэн үг юм.
ДАВОС-ын уулзалтаар хэлэлцэж буй сэдэв, урьдчилан боловсруулж гаргасан “Дэлхий нийтийн зорилт: Эрсдлээс үүдэн боломжийг олж авах” гэсэн илтгэлээс үзвэл дэлхий нийтийн эдийн засаг, засаглалын тогтолцоохямралын өмнөх жилүүдээс эрс өөрчлөгдөж, шинэ бодит байдал үүсэн бүрэлдэж буйг анхааруулжээ. Ийм өөрчлөгдөж байгаа шинэ цаг үед бид зөвхөн өөрсдийн ойлгонмэдэж буйхэмжээгээр, эсвэл хүсэл зоргоор бүх асуудлыг, бүх зорилтыгшийдвэрлэж болох мэтээртөсөөлөх, зорих боломжгүй болжээ.Жилээс жилд өөрчлөгдөж буй дэлхийн байгаль цаг уур, эдийн засаг, санхүүгийн шинэ орчин нөхцөлд бид дасан зохицож улс орны, тодорхой салбарын болон бизнес, аж ахуйн нэгжийнхээ үйл ажиллагааг менежментийн бодлогоор амжилттай авч явж,тавьсан зорилтоо хэрэгжүүлэх ёстой.
Бид урт, дунд, богино хугацааны зорилтуудыг хангалттай олон тоогоор боловсруулан гаргасан гэж зарим судлаачид үздэг. Харин макро болон микро түвшинд тавьсанзорилтоо хэрэгжүүлэх зөв тогтолцоо, зөв аргазам, шалгарсан сайн менежментийн тогтолцоог улс орнынхоо хэмжээнд болон бизнесийн нийтлэг хүрээндээ бүрэн нэвтрүүлж, төлөвшүүлжхараахан чадаагүй байна. Өнөөдөр манай улсад олон урсгал, онолын менежментийн арга хэлбэрүүд нэгэн зэрэг мөрдөгдөж байна. Хөрөнгө оруулагчаасаа хамаарч Америкийн, Европын, Азийн, Японы, Солонгосын гэх мэт олон чиглэлийн менежментийн арга хэлбэрийг компаниуд мөрдөж байна.
Манай томоохон компаниуд олон улсын түвшний шилдэг менежментийн арга зүйг үйл ажиллагаандаа нэвтрүүлж байгаа шилдэг, сайн жишээ цөөнгүй бий. Харин жижиг, дунд аж ахуйн нэгжүүдийн хувьд ямар нэгэн сонгодогбуюу олон улсын менежментийнарга хэлбэрийг судалж нэвтрүүлэхээс илүүтэйгээр “гэр бүлийн бүтэц, хэлбэртэй”менежментийн арга хэлбэрзонхилж байгаа гэсэн дүгнэлтийг зарим судлаачид гаргажээ. Тодорхой онол, олон улсын шилдэг арга тогтолцоонд суурилаагүй гэр бүлийн бүтцэд тулгуурласан менежмент нь бизнесийг амжилттай удирдан авч явах зөв зүйтэй, хамгийн сайн арга биш, үндсэндээ амиа аргацаах төдий сулхан хэлбэр гэж үздэг.
Манай улс байгалийн баялагтаа тулгуурлан эдийн засгийн хурдацтай өсөлт, их бүтээн байгуулалтын, үйлдвэржүүлэлт хөгжлийн том гараанд ирснийг нийтээрээ ойлгон ухамсарлаж байна. Дэлхийн банкнаас саяхан боловсруулсан Монгол улсын эдийн засгийн төлөв байдлын тоймд манай улсын хөрөнгө оруулалтын төслийг удирдах чадвар, менежментийн чадавхи сул байгааг анхааруулсан байна. дэлхий дээр баялагтай мөртлөө хөгждэггүй улс орнууд байна. бас баялаггүй мөртлөө хөгжсөн улс орнууд байна. Үүний нэг том ялгаа бол засаглалын ялгаа юм.
Тиймээс төр засгийн төдийгүй дотоодын компани, бизнес эрхлэгчид хөгжлийн шаардлагыг хангаж чадахуйц удирдлага, менежментийн тогтолцоог төлөвшүүлж, хөрөнгө санхүү, хүний нөөцийн хувьд баттай сууриа бүрдүүлж чадах ёстой.Бид боловсруулж, хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж байгаа томоохон төсөл, хөтөлбөрийг амжилттай хэрэгжүүлэхийн тулд юуны өмнө Төслийн менежментийн тогтолцооны талаар суралцах, улмаарбүхий л шатандаа энэхүү менежментийг нэвтрүүлэх хэрэгтэй.
Компанийн менежмент, удирдлагын тогтолцооны тухай ярихдаа зөвхөн тухайнганц нэгхэн компанийн ололт амжилт олох эсэх тухай бус бүх нийтээрээ амжилтад хүрч чадах тийм менежментийн тогтолцоог бүрдүүлж хөгжүүлэх ёстой.
Манай зарим эрдэмтэн судлаачид аливаа тогтолцооны талаар ярихад “Монголын хөрс шороондсуурилсан байх”гэсэн шаардлагыг нэн тэргүүнд тавьдаг. Үүнийг ч би зөв гэж бодож байна. Гэхдээ өнөөдөр бидэнд байхгүй буюу хараахан бүрэн төлөвшиж хөгжөөгүй шинэ зүйлийг нэвтрүүлэхдээ цаг хугацаа алдалгүй, дэлхийн түвшний хамгийн шилдэг сайн тогтолцоог эхний удаадаа хуулбарлан хэрэгжүүлж сурах нь зүйтэй болов уу. Аажмаар дараагийн жилүүдэд тухайн шилдэг сайн тогтолцоог өөрийн орныхоо онцлог нөхцөлдилүү сайн нийцүүлэн “нутагшуулах” замаар үндэсний шилдэг тогтолцоог бүрдүүлэх ёстой. Ирэх жилүүдийн эрчимтэй хөгжил нь бидэнд аливаа шинэ зүйлийг маш хурдан тусгаж авах, нэвтрүүлэх, бүтээлчээр ашиглаж үр дүн гаргаж сурахыг шаардаж байна.
Энэ асуудлыг олон нийтийн болоод мэргэжлийн хүрээнд хариуцдаг Монголын менежментийн холбоо “Зөв бодлого, сайн менежмент” гэсэн уриатай болохыг ажиглаж харлаа. Энэ бол манай орны хөгжлийн хоёр гол даль жигүүр гэдэгтэй санал нийлж байна. Монголчууд бид “Нуур амар бол нугас амар” гэж ярьдаг. Улс орон хөгжье гэвэл, ард олон амар тайван байя гэвэл төр засгийн бодлого зөв оновчтой, хэрэгжүүлэх арга хэлбэр нь зохистой, ил тод нээлттэй байх шаардлага зүй ёсоор тавигдана. Бодлогын зөв бурууг шүүмжлэх, ярилцах, хэлэлцэх, зөвшилцөх нь ардчилсан нийгэмд байх ердийн үзэгдэл билээ.
Энэ талаар бид үргэлж нээлттэй байж улс төрчид, иргэний нийгмийн байгууллагууд, хэвлэл мэдээлэл, ард түмний дуу хоолойг үргэлж сонсч байх учиртай. Ингэж байж төрийн бодлого зөв, үндэслэл сайтай гарч, хэрэгжих явц нь амар түргэн үр дүнтэй байх болно. Хүн бүр гэр бүл, албан байгууллага, аж ахуйн нэгжээ хэрхэн өөд татах вэ? Ажил амьдралаа яаж улам илүү өнгөтэй, жавхаатай болгох вэ? Юуг хийж бүтээх вэ? Яавал одоо хийж байгаа зүйлээ маргааш илүү сайн хийх вэ? гэсэн үүдэл санааг угтал болгон хөгжиж дэвжих арга замыг газар сайгүй эрэлхийлж ажиллах асуудал бол гарцаагүй зүйл юм.
Тиймээс Ерөнхий сайдын хувьд та бүхэнд болон энэ зөвлөгөөнөөр дамжуулан манай орны нийт бизнес эрхлэгч, менежер, захирал, жирийн ажилтнуудад хандаж хэдэн зүйлийг онцлон хэлэхийг хүсч байна.
1. Бизнес эрхлэгч хувь хүн ч бай, аж ахуйн нэгж байгууллага ч бай юуны өмнө мөнгө, санхүү, ашиг орлогоо нэмэгдүүлэх асуудлыг эн тэргүүнд тавьдаг хэдий ч үйлдвэрлэл үйлчилгээний чанар, хэрэглэгчдийн сэтгэл ханамж, тогтвортой амжилтын төлөө, гол анхаарлаа хандуулах цаг болжээ. Тиймээс дэлхий даяар дагаж мөрдөх нийтлэг хэмжүүр, хэрэглэгч болоод хүний төлөөх үзэл баримтлал, үйл ажиллагааг салбар бүрт нэвтрүүлэх хэрэгтэй байна.
2. Чанар стандарт гэсэн хос хэмжүүр, ойлголт орчин үеийн менежментийн ухааны нэг тэргүүлэх чиглэл болоод удаж байна. Тиймээс миний бие Европын стандарт, Канадын технологийг нутагшуулах талаарх олон санал санаачилга гаргаж байна. Засгийн газрын энэхүү санаачилгыг дэмжиж та бүхэн өөрсдийн эрхлэх аж ахуй, үйлдвэрлэл үйлчилгээндээ ч олон улсын стандартыг шуурхайлан нэвтрүүлэх хэрэгтэй. Олон улсын нийтлэг стандарт нь үйлдвэрлэлийн техник технологид төдийгүй эрүүл ахуй, хууль зүй, байгаль орчин, бичиг баримтын гээд өргөн хүрээг хамрах боллоо.
3. Хүний нөөцийн менежмент бол аж ахуйн үйл ажиллагааны төдийгүй бүх төрлийн байгууллагын амжилтын үндэс юм. Хүнээ хөгжүүлэх, хүний ажиллах, амьдрах орчин нөхцлийг бүрдүүлэх асуудалд анхаарлаа хандуулж бүх түвшинд зогсолтгүй суралцах, тасралтгүй сайжруулах стратегийг хэрэгжүүлж чадсан тийм газар л өнөө цагт ирээдүй рүүгээ итгэл төгс харж ажиллах боломжтой болж байна. Тиймээс би Монгол улсыг Монгол толгой хөгжүүлэх тухай ярьж сануулж байгаа билээ.
4. Дэлхийн түвшинд сэтгэж, дэлхийн хэлээр ярьж, олон соёлын орчинд үйл ажиллагаагаа явуулж чаддаг менежерүүд, манлайлагчид бидэнд хэрэгтэй байна. Тиймээс шилдэг манлайлагчдыг бэлтгэх талаар манай их дээд сургуулиуд, бүх шатны боловсролын байгууллага онцгой анхаарах хэрэгтэй. Мөн менежментийн холбооныдэмжлэг, туслалцаа хэрэгтэй бизнес эрхлэгчдэд олон улсын менежментийн шилдэг сайн арга туршлагаас зааж сургах ажлыг өргөн хүрээнд хэрэгжүүлэх шаардлагатай байна.
5. Санхүү, тайлан балансаа нээлттэй болгож олон нийтийн итгэл хүндэтгэлийг хүлээн ажиллаж буй олон арван аж ахуйн нэгж, манайд байна. Мөн бизнесийн байгууллага бүр нийгмийн хариуцлагын өндөр ёс суртахуунтай байж, байгаль орчныг хамгаалах, нийгмийн эмзэг бүлэг, ядуу зүдүү хэсгийг өөд татах, тэдэнд туслах, шинжлэх ухаан боловсрол, эрүүл мэнд, соёл урлагийг дэмжих, арга хэлбэрээ зөв олж зохистой хэрэгжүүлдэг байснаар илүү үр дүнд хүрч чадна.
6. Жижиг, дундаж ахуйн нэгжүүдэд менежментийн ямар арга хэлбэрийг нэвтрүүлж мөрдөх нь манай улсын хөгжлийн өнөөгийн байдал, цаашдын ирээдүйд илүү зохистой, нааштай үр дүнд хүрэх боломжтой болохыг бидсудлантогтоож,нийт бизнес эрхлэгчдэдзөвлөмж болгожөргөнөөр сурталчлах нь зүйтэй.
7. Орчин үеийн менемжентийн ухаанд хөрөнгийн зах зээлийн асуудал томоор тавигдаж байна. Тиймээс манай бизнес эрхлэгч бүр энэ асуудалд анхаарлаа хандуулж, дэлхий нийтийн чиг хандлагыг мэдэрч ажиллах ёстойг анхааруулан сануулъя.
Зөвлөгөөнд оролцогч та бүхэн тавьсан зорилтоо амжилттай хэрэгжүүлж асуудал бүрээ шийдвэрлэх арга зам, үр дүнтэй туршлагаа хуваалцана гэдэгт найдаж байна. Улс орныхоо хөгжлийн зөв зорилтын төлөө нэгэн санаа зорилготой, хамтын хүчээр зорьж, ажиллахыг бизнес эрхлэгчид, шилдэг менежерүүд, эрдэмтэн судлаачид та бүхэндээ уриалж байна.
Та бидний шинэ санаачилга, хичээл зүтгэл, хийж хэрэгжүүлэх ажлаас улс орны маань ирээдүй шалтгаална.
Анхаарал тавьсанд баярлалаа.
2011 оны 1 дүгээр сар 28 МҮХАҮТ
