Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд 2011 оны 5 дугаар сар 17-ны өдөр Төв аймгийн Угтаалцайдам, Борнуур, Батсүмбэр суманд ажиллаж хаврын тариалалтын үйл явцтай газар дээр нь очиж танилцлаа. Тэрээр ажлаа тус аймгийн Угтаалцайдам сумын “Агро комплекс” компанийн тариалалтын явц, техник шинэчлэлийн байдалтай танилцсанаар эхэлсэн юм. Эрчимжсэн мал аж ахуй, газар тариалан эрхэлдэг “Агро комплекс” компани Угтаалцайдам суманд 1000, Борнуур суманд 350 га-д тариалалт хийжээ. Герман улсын Класс фирмийн өндөр хүчин чадлын трактор, комбайн, хөдөө аж ахуйн чиргүүл, дүүжин машинаар техникийн парк шинэчлэл хийснээр ажил нь эрс эрчимжиж чанаржсан тухайгаа тэд ярилаа.
Түүнчлэн Засгийн газрын тэргүүний дэвшүүлсэн Европ стандартыг нутагшуулах бодлогын хүрээнд 1500 га-д ашиглах боломжтой газар тариалангийн Европ техник технологийг оруулж ирснээ тус компанийн захирал Н.Сүхбаатар Ерөнхий сайдад танилцуулаад Засгийн газраас газар тариалангийн тоног төхөөрөмжийг гаалийн албан татвараас чөлөөлөх шийдвэр гаргасан нь тариалан эрхлэгчдэд томоохон дэмжлэг болсон төдийгүй шинэ стандарт, менежмент, техник технологи нэвтрүүлэхэд ихээхэн ач холбогдол өгч байгаад талархаж байгаагаа илэрхийллээ.
Мөн энэ үеэр "Агро" комплекс компани малын тэжээлийн тариаланг нэмэгдүүлэх, эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх зорилгоор Чех улсын Зетор болон Пармет компанийн тракторын үйлдвэртэй хамтран ажиллах, эдгээр үйлдвэрийн техникийг Монголд угсрах санамж бичигт гарын үсэг зурлаа. Ингэснээр жилд 80-120 морины хүчин чадалтай 200-300 трактор, мөн хөрс боловсруулах техникийг эх орондоо угсрах юм.
УГТААЛЦАЙДАМ ДАХЬ ЭЛЕВАТОР 2012 ОНЫ УРГАЦ ХҮЛЭЭН АВНА
Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд 2010 онд 8-р сард Төв аймагт ажиллах үеэрээ Угтаалцайдам сумын нутаг дэвсгэрт байрлах 36.0 мянган тонны багтаамжтай үр тариа хадгалах элеваторыг ашиглалтад оруулах, техник тоног төхөөрөмжийн шинэчлэлийг үргэлжлүүлэхээ мэдэгдэж холбогдох албадад үүрэг чиглэл өгсөн юм. Энэ ажлын биелэлт ямархуу байгааг Ерөнхий сайд шалгалаа. Өнгөрсөн хугацаанд элеваторын барилгын болон тоног төхөөрөмжийн засварт шаардагдах зардлын тооцоог гаргаж Япон, БНХАУ-ын талд санал хүргүүлснээр Япон Улсын Засгийн газар 3,5 тэрбум төгрөгийн буцалтгүй тусламж үзүүлэхээр болжээ.
Үүний дагуу гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулахаар тендерийн бичиг баримтыг боловсруулсан. 2012 оны ургацыг энэхүү элеваторт хүлээн авахаар төлөвлөн ажиллаж байгаа тухай Хүнс хөдөө аж ауйн хөнгөн үйлдвэрийн яамны газар тариалангийн бодлогын хэрэгжилтийн газрын дарга Л.Баяртулга танилцууллаа. Хэлсэн ярьсан зүйл бодит ажил болох нь чухал гэдгийг Ерөнхий сайд С.Батболд энд онцлоод хөрөнгийн эх үүсвэр нь шийдвэрлэгдсэн энэ ажлын тендерийг цаг алдалгүй шуурхай зохион байгуулж, ажлаа эхлүүлэх хэрэгтэй. Төв аймаг төдийгүй Монгол Улсын газар тариалангийн салбарт чухал ач холбогдол бүхий энэхүү байгууламж ашиглалтад орсноор газар тариалан, хүнсний хангамж, ажлын байр гээд олон асуудал шийдэгдэнэ гэлээ.
Энэ ажлыг цаг хугацаанд нь шуурхай, чанартай зохион байгуулж, төлөвлөсөн хугацаанд нь ашиглалтад оруулахыг Засгийн газрын тэргүүн орон нутгийн удирдлагууд болон ХХААХҮ-ийн сайд Т.Бадамжунайд үүрэг болголоо. 36 мянган тонн багтаамжтай төмөр бетон элеваторыг 1988-1990 онд барьж байгаад дуусгалгүй орхисноор барилга, тоног төхөөрөмж нь тоногдсон байна. Ийнхүү Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболдын гаргасан шийдвэр биеллээ олж, жилээс жилд тариаланчдын санааг зовоож байдаг буудайн хадгалалтын асуудлыг шийдвэрлэх боломж нөхцөл бүрдэж байгааг хал үзэж хашир суусан тариаланчид ярьж байна.
Ерөнхий сайд С.Батболд Төв аймгийн Угтаалцайдам сумаас Борнуур сумыг зорин явахдаа замаасаа хазайн хонины бэлчээрт саатаж тус сумын Талын-Уул багийн малчин Н.Лхагвасүрэнтэй уулзаж зуншлага, амьдрал ахуй ямар байгаа талаар яриа өрнүүлэн Засгийн газрын тэргүүндээ хандаж хэлэх зүйл бий эсэхийг лавлалаа. Энэ үеэр гарын бэлгээ ч гардуулсан юм. Засгийн газрын тэргүүнтэйгээ санаандгүй таарсан залуу малчин хэд хэдэн ихэр төл хүлээн авснаа дуулгаад өнөөдөр их азтай өдөр байна. Ерөнхий сайдтайгаа малынхаа бэлчээрт уулзлаа. Танд амжилтай хүсье хэмээн малчин Н.Лхагвасүрэн ярьж байлаа.
ЗАСГИЙН ГАЗАР 20 ШАХАМ ЖИЛ АШИГЛАГДААГҮЙ БОРНУУРЫН УСЛАЛТЫН СИСТЕМИЙН АСУУДЛЫГ ШИЙДЛЭЭ
Хаврын тариалалтын их ажлын явцтай танилцсан Монгол улсын Ерөнхий сайд С.Батболд Борнуур сумын услалтын системийн үйл ажиллагааг нээх ёслолд оролцлоо. Одоогоос нэг жилийн өмнө буюу 2010 оны 5-р сарын 16-ны өдөр Засгийн газрын тэргүүнийг ирж услалтын системийн байдалтай танилцах үед далан, толгойн барилга, ус хуваарилах суваг, шуудуу нь эвдэрч унасан дахин ашиглах найдлага бага хэмээн нутгийн иргэд ярьж байсан бол өнөөдөр ийнхүү ашиглалтад орж байна.
Түүх сөхвөл Борнуур суманд байгаа услалтын систем 1964 онд ашиглалтад орсон. 3 сая м/куб ус нөөцлөн 1120 га талбай услах хүчин чадалтай ч 1993 онд үерт автан далан нь сэтэрчээ. 1990-ээд оноос хойж засвар хийгдээгүй, ашиглагддаггүй байсан уг байгууламжийн засварт шаардагдах 530 гаруй сая төгрөгийн асуудлыг шийдвэрлэх, ирэх онд ашиглалтад оруулах хатуу үүргийг Ерөнхий сайд С.Батболд энэ үеэр өгч, биелэлтэд нь биечлэн хяналт тавихаа жилийн өмнө амлаж байсан юм. Энэхүү амлалт биелэлээ олсон нь услалтын систем ажиглалтад орсноор харагдаж байна.
Услалтын системийн хөрөнгийн асуудлыг шийдэгдсэнээр боомтын илүүдэл ус гаргах бетон байгууламжийг шинээр барьж, их биеийн сэтэрхийг бөглөх зэрэг ажлуудыг хийжээ. Мөн 24,0 мянган шоо метр усны багтаамжтай усан санг шинээр барих, 420 га талбайг усаар хангах хуваарилах сувгийг сэргээн засварлах ажлуудыг хийж гүйцэтгэсэн байна. Энэ ажлын үр дүнд Борнуур сунад төмс, хүнсний ногооны тариалалт нэмэгдээд зогсохгүй, Улаанбаатар хотын хүн амын хүнсний хэрэгцээг бүрэн хангах боломж бүрдэж байгаа юм.
Ерөнхий сайд С.Батболд усалгааны системийн ажилтай биечлэн танилцаад “ажил чанартай сайн хийгдсэн байна” хэмээн дүгнэлээ. Мөн тэрээр хэлсэн үгэндээ энэхүү услалтын систем ажиллаж эхэлснээр 1000 гаруй ажлын байр шинээр бий болж нийслэлчүүдийг дотооддоо тарьж ургуулсан чанартай аюулгүй төмс хүнсний ногоогоор бүрэн хангах нөхцөл бүрдэж байгааг онцлоод хамгийн гол нь бидний гаргасан шийдвэр, ярьсан ажил нэг жилийн хугацаанд бодиттой ажил болж хэрэгжиж байгаа нь томоохон ахиц дэвшил, бид аливаа асуудалд ингэж ажил хэрэгч хандаж, ам ажлын биелэлт зөрдөггүй байх нь чухал гэдгийг Засгийн газрын тэргүүн хэллээ. Услалтын систем шийдэгдсэн нь тариаланчид ногоочид бидэнд маш том дэм юм. Үйл ажиллагаа нь зогсооход хүрээд байсан таван аж ахуй сэргэж, нэгжээс авах ургацын хэмжээ ч нэмэгдэнэ. Нутгийн иргэдийн хүнсний ногоо тариалах идэвх ч нэмэгдэж байна гэдгийг тариаланчид ярьж байлаа.
ГААЛИЙН ХӨНГӨЛӨЛТ ТАРИАЛАНЧДАД ТОМ ДЭМЖЛЭГ БОЛЖЭЭ
Мөн энэ өдөр Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд Төв аймгийн Батсүмбэр сумын “Агро альфа” компанийн тариалангийн талбайд саатлаа. Тус компани усалгаатай газар тариаланд Голланд Улсын “Санте”, “Импала”, “Витара” сортын үрийн болон хүнсний төмс, малын тэжээлийн ургамал тариалж байна. Канад улсын технологиор жилдээ 136 га-д усалгаатай төмс, хүнсний ногоо, малын тэжээл тариалж 1500 тонн төмс, 1500-2000 тонн дарш бэлтгэн зах зээлд борлуулдаг байна.
Тариаланчид Монгол Улсын Засгийн газар тариаланд шаардагдах трактор, комбайн, усалгааны тоног төхөөрөмж, ургамал хамгааллын бодис, бордооны гаалийн болон НӨАТ-ыг чөлөөлсөн нь газар тариалангийн үйлдвэрлэлийг эрчимжүүлэх, усалгаатай талбайг нэмэгдүүлэх, техник технологийн шинэчлэл хийхэд томоохон дэмжлэг болж байгааг хэлээд үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжих, эдийн засгийг хурдацтай хөгжүүлэх чиглэлээр дорвитой шийдэмгий алхам хийж байна хэмээн Ерөнхий сайд С.Батболдод урам өгч илүү сайн ажиллахыг хүслээ. Мөн энэ онд дуусгавар болж байгаа энэхүү шийдвэрийг дахин нэгээс хоёр жилээр сунгахыг хүсч байна.
Засгийн газар дээрх шийдвэрийг 2016 он хүртэл үргэлжлүүлэхээр санал боловсруулж холбогдох яамдаас санал авахаар хүргүүлээд байгаагаа Ерөнхий сайд энэ үеэр дуулгасан. Түүнчлэн Монгол Улсын Засгийн газраас хэрэгжүүлж байгаа “Монгол төмс” хөтөлбөр үр дүнгээ өгч байгааг ногоочид ярьж байна. Хөтөлбөр хэрэгжсэнээр үрийн шинэчлэлийн ажил хийгдэж, нэгж талбайгаас авдаг ургацын хэмжээ 50 хувиар нэмэгдэж, импортоор орж ирж байгаа төмсний хэмжээ 3,5 дахин буурсан байна.
Засгийн газрын тэргүүний энэ удаагийн тариалалттай танилцах ажил Батсүмбэр сумын “Поливит” компанийн талбайд очиж, чацаргана тариалалтын явцтай танилцсанаар өндөрлөлөө. Тус компани уулын болон гол горхи, булгийн усаар тэжээгддэг, инженерийн хийцтэй Үдлэгийн услах системийг түшиглэн 36 га-д 2000 оноос чацаргана болон үхрийн нүд тариалах үйлдвэрлэлийг эрхлэн явуулж байна. Чуйская, Обская, Обилная зэрэг чацарганы сортууд, үхрийн нүдний Приморский чемпион зэрэг сортуудыг тариалсан байна.
Жилд нийт 400 мянган ширхэг суулгац үржүүлэх хүчин чадалтай тус компани одоогийн байдлаар 620 мянга гаруй суулгац “Хар хорин” компанид, 300 мянган гаруй суулгац Засгийн газрын “Чацаргана” хөтөлбөрт нийлүүлээд байгаа тухай болон цаашид чацарганаар эцсийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхээр ажиллаж байгаагаа “Поливит” компанийн захирал Д.Пүрэв танилцууллаа. Ерөнхий сайд С.Батболд засгийн газраас хэрэгжүүлж байгаа Чацаргана хөтөлбөрийн үр дүн бодит амьдралд хэр гарч байгааг асууж олон талын ач холбогдолтой экологийн цэвэр бүтээгдэхүүн чацарганы тариалалтыг нэмэгдүүлэх, дотоодынхоо хэрэгцээг хангаад зогсохгүй экспортод чиглэсэн үйл ажиллагаа явуулахын чухлыг ярьж байлаа.
Байгаль цаг агаарын таатай нөхцөл бүрдэж, газрын чийг урьд жилүүдээс илүү байгаад тариаланчдын сэтгэл өндөр байна. Ер нь энэ жилийн хувьд төмс хүнсний ногоо, үр тарианы өндөр чанартай, дотоодын шинэчлэгдсэн үрээр тариалалт хийсэн төдийгүй хөрс боловсруулалтын 70 гаруй хувь нь дэвшилтэд технологиор хийсэн нь энэ жилийн тариалалтын нэг давуу тал юм хэмээн ХХААХҮ-ийн сайд Т.Бадамжунай ярилаа.
Энэ жил манай улс 281,2 мянган га талбайд үр, үүнээс 276,4 мянган га уриншийн талбайд улаан буудай тариалах юм. Үүнд 46,8 мянган тонн үр шаардлагатай. Өнгөрсөн онд 36,8 мянган тонн улаан буудайн үр нөөцөлсөн бөгөөд дутагдаж байгаа 10 орчим мянган тонн үрийг дотоодоос бүрэн хангах боломжтой гэж салбарын яам тооцоолжээ. 2010 онд манай улс 344,5 мянган тонн улаан буудай хураан авч, 276,4 мянган га талбайд дэвшилтэт технологиор, чанар сайтай уринш боловсруулж хаврын тариалалтад бэлтгэжээ. Мөн энэ үеэр Монгол Улсын Ерөнхий сайд С.Батболд чацарганы мод тарив гэж Засгийн газрын Хэвлэл, мэдээллийн албанаас мэдээллээ.
